Dijital Vatandaşlık Nedir?

Teknolojinin alıp başını gittiği bu çağda yaşıyorsan, artık hayatına karışan ve normalleşen birçok kavrama da alışıyorsun. Bazı terimler sana yabancı ve zorlayıcı gelirken, bazılarını öğrendiğinde “aaa bu benim işte!” diyorsun.

Bu yazımızda mutlaka benzeri cümleler duyacağın dijital bir kavramı açıklayacağız. Neden bunları bilmen gerektiğine gelince; senin gibi geleceği bugünden tasarlayanlar için dijitalleşmenin önemini biliyoruz. O halde bu ilerleyişte bazı kavram ve kapsamlara da hakim olmak gerek.

İşte bu sebepten dijital vatandaşlık ile ilgili bilmen gereken her detay için elbette doğru yerdesin! Dijital vatandaşlık nedir, nasıl olunur, bu işin hakkı nasıl verilir; hepsini konuşacağız.

Dijital vatandaşlık; teknoloji kullanımına yönelik eğilim ve davranışların normları ve kapsamını ifade eden bir kavram. Her geçen saniye bambaşka dünyaları keşfetmen için sanal alemin mucizevi kapısını dijital anahtarlar açıyor. Bu bazen bir uygulamayla bazen sanal bir akımla bazen de sosyal bir platformla gerçekleşiyor. İşte tüm bu yenilik ve gelişmeleri hayatımızın bir parçası yaparken bizim için önemli olan sınırlar nelerdir, dijital vatandaşlık tam olarak bununla ilgileniyor.

Dijitalleşmenin Vatandaşlık Boyutu Ne Demek?

Her internet kullanıcısı için dijitalleşmek hayatın rutini arasına karışıyor. Senin de bildiğin gibi yeni nesil online araç ve bilişim teknolojileri, artık normal yaşantımızın bir parçası. Onlar olmadan bir günü, haftayı planlamak; geleceğe dair hedefler koymak ve gerçekleştirmek artık çok zor.

En basitinden kısa vadeli planlar için bile çeşitli programlar, hatırlatıcılar, uygulama ve yazılımlar kullanıyoruz. Bunun uzun vadeli ve kapsamlı halini düşünürsen, artık dijital ortamlarda gerçek ortamlara göre daha fazla vakit geçirdiğimiz de ortada.

Dijitalleşmenin vatandaşlık boyutu; hayatın normalleri arasına karışan dijital yaşam gereçleri ve kullanımların vatandaşlık bilinciyle yürütülmesi demek. Yani senin için bilinçli bir birey olarak bir yurttaş sorumluluğu ne anlama geliyorsa; dijital ortamda seni temsil eden hareket ve seçimler için de aynı bilinç geliştirilmeli. İşte dijitalleşmenin vatandaşlık boyutu burada başlıyor. Herkes gibi senin için en sağlıklı dijital hareket döngüsü; yasal, faydalı ve geliştirilebilir ölçütlere uygun kullanımlardan geçiyor.

Çocuklar ve Gençler İçin Dijital Vatandaşlık Kavramı

İnternet camiasında en fazla vakit harcayan, günlük yaşamında pek çok işini ve sosyal aktivite planını yapan çocukların ve elbette gençlerin; dijital vatandaşlık adına bilmesi gereken çok şey var.

Yeni neslin vatandaşlık ve sorumluluk duygusuna sağlıklı ulaşması, gelecek nesiller için de önem taşıyor. Bildiğin gibi bugünün gençleri, yarının toplumunu temsil ediyor. Hal böyle olunca her birimiz için çocuklar başta olmak üzere dijital vatandaşlık bilincinin geliştirilmesi oldukça mühim.

Çevrim içi deneyimler söz konusu olunca özellikle filtreleme sistemlerinin yardımı ve kullanımı oldukça işlevsel bir yere sahip. Genç nesillerin ve çocukların dijital vatandaşlık bilinciyle hareket etmesi için kurgulanan bu sistemlerin; her sanal mecra ve platformda kullanılmasına özen gösteriliyor.

Güvenlik koşullarının karşılandığı, yasal faaliyetlerin gerçekleştiği ve geliştirilebilir özelliğe sahip ortamlar, çocuklar ve gençlerin dijital vatandaşlık hakkında daha gerçekçi deneyimler yaşamasını sağlıyor.

Neden Dijital Vatandaşlık Eğitimine İhtiyacımız Var?

Teknolojinin akıl almaz gelişim hızı, ona ayak uydurmak için kullanıcılar adına bilinçli kullanım ve hakimiyet kuralları oluşturmayı önemli hale getiriyor. Bu hızın beraberinde getirdiği bazı risk ve sorunlara karşı belirli bir kontrol mekanizmasına ve sınırlara ihtiyaç duyuyoruz.

Dijital vatandaşlık konseptinin oluşturmaya çalıştığı bilinç tam olarak bu sınırların işlevsel kapsamda ve güvenli kalmasını sağlamak. Bu nedenle çocuklar ve gençler başta olmak üzere her kullanıcı için bilinçli ve faydalı dijital yaşamın eğitimi şart!

Bildiğin gibi gerçek hayatta var olan risklerin pek çoğu, dijital ortamda da mevcut. Bu riskleri en aza indirmek ve fayda sağlayan, eğlenceli, işlevsel dijital ortamlara sahip olmak için dijital vatandaşlık eğitimi ve planına ihtiyacın var.

Dijital vatandaşlık eğitimi çocuk yaştan itibaren toplum bireyleri arasında yaygınlaşır ve tıpkı internet gibi onu doğru kullanmak da hayatın bir parçası olursa; nitelikli dijital mecra kullanımı artar ve yeni nesil internete çok daha sağlıklı adapte olabilir.

Dijital Vatandaşlık Özellikleri

Dijital vatandaşlık uygulamaları belirli özelliklere sahip ve bu özelliklerin dijital hareketlerimizi etkilemesi kavramın temelini oluşturuyor. Daha basit şekliyle dijital ortamda vatandaşlık bilincinin geliştirilmesi için sanal dünyamızın temsili kurallara uygun olmalı.

Bu kapsama göre dijital vatandaşlık özellikleri şunlardır;

• İletişim kaynaklarını eleştirel biçimde kullanan
• Online ortam davranışlarında etik sonuçları kabul eden
• Ahlaki kurallar çerçevesinde online ortam kullanıcısı olan
• Teknolojiyi “fayda” unsuru olarak gören
• Başka insanların çevrim içi kimliğine saygı gösteren
• Sanal iletişimde doğruyu teşvik eden ve iş birliği yapan

Dijital vatandaşlık kurallarına uygun şekilde çevrim içi hareketlerini kurgularsan; teknolojinin verimli yönünü keşfetme şansın var. Kendinden başlayarak her kullanıcının bu özelliklere sahip olmasına destek verdiğinde ise sosyal mecra adeta bir cennete dönüşebilir!

İyi Bir Dijital Vatandaş Nasıl Olur?

İyi bir dijital vatandaş olmak istediğinde, takip etmek gereken birkaç adım var. Hayatının normali haline gelen dijital kimliğini, belli etik ve ahlaki değerlerle uygulayıcı yasalara uyumlu bir hale getirirsen ilk adımı atmış sayılırsın.

Ardından dijital vatandaşlık kapsamına uygun bir kullanıcı olarak yapman gerekenlerse şu şekilde:

• İyi bir dijital vatandaş internetten edindiği her bilgiyi en az 3 farklı kaynaktan teyit etmeyi alışkanlık haline getirmelidir.
• Online alışveriş, bankacılık hizmeti gibi konularda yeterli bilgi edinerek bilinçli kararlar almak dijital vatandaşlık uygulamasının gereğidir.
• Bilgi edinmek için tercih edilen adresler yakından tanınmalıdır.
• Dijital vatandaşlık uygulamasının mottosu; “Gerçek hayatta yapmayacağın herhangi bir şeyi internette de yapma!”dır.
• İnternet aracılığıyla kullanılan her bilginin kaynağı mutlaka belirtilmelidir.
• Herhangi bir sanal karar ya da uygulamanın, bir başkasına asla zararı olmamalıdır.
• Herhangi bir konu hakkında fikir, görüş beyan ederken saygı çerçevesi önemsenmelidir.
• Kişisel verilerin korunması için nitelikli şifreler tercih edilmeli, üçüncü kişilerle sanal ortamda kişisel veri paylaşımı yapılmamalıdır.

Dijital vatandaşlık kapsamında, bilinçli bir internet kullanıcısı olmak istiyorsan aslında konseptin mottosu her şeyi açıklar nitelikte. Normal yaşantın için aldığın tüm faydalı kararlar ve uygulamalar, dijital kullanımın için de geçerli olmalı. Başkalarının hak ve özgürlüklerine saygı göstermeli, kendi hak ve güvenliğini koruma altına almalısın.

Dijital Vatandaşlığın Kapsamı Nedir?

Dijital vatandaşlık sözleşmesi ve uygulamaları kapsamında belirlenen önemli kategoriler 9 ana başlıktan oluşuyor. Bu başlıkların odak noktası; dijital yaşamın getirilerinden faydalanırken riskleri en aza indirebilmek.

Senin için de verimli bir sanal ortam yaratmanın anahtarı olan dijital vatandaşlık konseptine ait ana başlıklar şu şekilde:

1. Dijital Erişim (Herkes İçin İnternet)

Dijital vatandaşlık algısına göre gerçek hayatta olması gerektiği gibi sanal ortamda da her kullanıcı eşittir. Kişilerin yaş, cinsiyet, ırk, din, etnik kimlik gibi ayrımlar olmadan internetin tüm getirileri üzerinde eşit hakları vardır.

2. Dijital Ticaret

Dijital vatandaşlık konseptinin online ticaret uygulamalarında benimsenmesini vurgulayan kategoridir. Bu kategori ilkelerine göre tüm dijital ticaret işlemleri, alıcı – satıcı ya da üretici – tüketici açısından yasal unsurlar göz önüne alınarak ve şeffaf şekilde yürütülmelidir.

3. Dijital İletişim

İhtiyaçlar arasında belki de her kullanıcı için iletişim gereksinimi; dijital kullanımda en fazla karşılaşılan kategori olarak karşımıza çıkıyor. Senin için de e-postadan SMS’e, anlık mesajdan iletişim uygulamalarına kadar dijital yaşamın vazgeçilmezi olan bu araçlar; bilinçli kullanım kapsamında tercih edilmelidir. Kişisel yaşantıya saygı, kişisel veriyi koruma ve işlevsellik kriterlerini karşılayan bir dijital iletişim konsepti kullanılmalıdır.

4. Dijital Okuryazarlık

Dijital vatandaşlık uygulayıcıları için okuryazar olmanın internet kullanımındaki karşılığı; bilgi edinme, öğrenme ve öğretme süreçlerinin artık dijital ortamda ağırlıklı olduğunun bilincinde olmaktır.

5. Dijital Etik

Gerçek hayatta uyum gösterilen etik davranış modellerinin, dijital uygulama ve hareketler için de geçerli olmasını vurgulayan kategoridir.

6. Dijital Kanun

Dijital vatandaşlık sözleşmesi dahil olmak üzere elektronik araç – gereç, yazılım, program ve dijital mecralara özgü geliştirilen yasalara uygun biçimde kullanım alışkanlığı edinmeyi odağına alan kategoridir.

7. Dijital Haklar ve Sorumluluklar

Herkes için internet ortamında özgürlük ve eşitlik ilkelerinin geçerli olmasını öngören ancak bu ilkelerin asla herhangi bir faydacı olgu, kişi, kavram, yasa veya ahlaki değere aykırı olmamasını doğru kabul eden yaklaşımdır.

8. Dijital Sağlık

Dijital yaşamı kurgularken, gerçek hayatın gerekleri ve sorumluluklarından uzaklaşılmaması gerekir. Dijital sağlık kapsamında; sanal dünyanın gerçek hayata olan ya da olabilecek olumsuz etkileri en aza indirgenmeye çalışılır.

9. Dijital Güvenlik

Bireylerin sanal mecra kullanımlarında kişisel verilerini, fiziki ve ruhsal sağlıklarını ilgilendiren hareketlerini, ekonomik ve sosyal faaliyetlerini koruma altına alması gerekir. Bunun için güvenlik politikaları kapsamında dijital kullanımına özen gösterilmelidir.

Dijitalleşmek artık vatandaşlık boyutuyla bile ele alınırken; finansal servislerin dijitalleşmesi elbette kaçınılmaz! Bu durumda senin için en verimli dijital finans uygulamasından bahsetmezsek olmaz! Ozan SuperApp sayesinde 7/24 para transferi ve ödeme yapabilir, QR kod ile ödeme kolaylığından yararlanabilir, Cashback kampanyalarıyla kazanca doyabilirsin. Sen de Ozan SuperApp’i indir, dijital vatandaşlığını finansal servislerin yönetim başarısıyla bütünleştir!